PRIRODA JE U OPASNOSTI - U KOJOJ MERI?

GUBITAK PRIRODE ŠIROM SVETA

1. Severna Amerika
2. Južna Amerika i Karibi
3. Evropa i Centralna Azija
4. Afrika
5. Azija i Pacifik

Zoom level changed to 1

ŠTA SE DOGAĐA KADA NESTANU VRSTE?

Kada populacija vrste padne ispod određenog nivoa, to može da prouzrokuje da ekosistem u celini postane manje otporan, što takođe podriva koristi koje ljudi imaju od ekosistema kao što su hrana, čista voda ili regulacije klime. Uzmimo za primer ribe papagajke. One se hrane algama i mikrobima na površini korala, što održava koralni greben zdravim jer daje koralima prostor, svetlost i hranjive materije za rast. Međutim, kada se papagajka prekomerno lovi i njena populacija opada, greben preplave alge što izaziva odumiranje korala. To ne samo da onda prouzrokuje pad populacija riba i beskičmenjaka koji zavise od korala, već preti čitavim obalskim zajednicama koje se oslanjaju na grebene kao izvor hrane, sredstava za život i zaštitu od oluja.

Ukratko o vrstama

Grimizna kornjača: pad od 57%
Uprkos tome što je imala koristi od najvišeg nivoa zaštite unutar Velikog koralnog grebena, došlo je do alarmantnog pada u važnim gnezdećim populacijama kritično ugrožene grimizne kornjače na ostrvu Milman u periodu od 1990. do 2018. Naučnici predviđaju da će severoistočna australijska populacija ove vrste lokalno izumreti već do 2036. godine. Grimiznu kornjaču pogađaju gubitak staništa, klimatske promene, zakonito i nezakonito sakupljanje jaja, kao i zaplitanje u ribarske mreže.
Afrički šumski slon: pad od 78-81%
Postoje čvrsti dokazi o krivolovu slonova i trgovini slonovom kosti u periodu od 2004. do 2014. unutar Gabona i iz Kameruna, što je dovelo do pada od 78-81% kritično ugroženih afričkih šumskih slonova u Nacionalnom parku Minkébé. S obzirom da se smatra da više od polovine svih šumskih slonova u srednjoj Africi živi u Gabonu, naučnici smatraju da će ovoliki gubitak biti značajan udarac za budućnost ove vrste.
Ogrličasti pingvin: pad od 61%
Veruje se da je opadanje kolonija ogrličastog pingvina (94) u razdoblju od 1980. do 2019. povezano s promenama u morskom ledu i nedostatku krila usled klimatskih promena i povećanja izlova antarktičkog krila. Topliji uslovi uz niži nivo ledenog pokrivača mora imaju za rezultat manje krila, tj. malih rakolikih životinjica koje su pingvinima glavni izvor hrane. Pingvini onda troše više vremena u potrazi za hranom, što pak povećava rizik od neuspešnog razmnožavanja.
Amazonski rečni delfin: pad od 65%
Populacija bota, amazonskog ružičastog rečnog delfina u periodu od 1994. do 2016. smanjena je za 65%, dok je populacija manjih tukuša smanjena za 75% u rezervatu Mamirauá. Delfine pogađa zaplitanje u ribarske mreže kao i njihov izlov za prehranu. Najnovija istraživanja pokazuju da se opadajući trend nastavlja kao i da im klimatske promene predstavljaju rastuću pretnju. Tokom 2023. godine više od 330 rečnih delfina stradalo je u samo dva jezera dok su trajale ekstremne vrućine i suše.
Evropski bizon: korak ka povratku
Posle izumiranja ove vrste u divljini 1927. godine, vrsta se ponovno vratila (u periodu od 1950. do 2020.) zbog pojačanog uzgoja, ponovnog uvođenja u prirodu i translokacije (u deset zemalja Evrope). Većina bizona (91-100%) živi u zaštićenim područjima, a vrsta je zaštićena širom Evrope.

ŠTA JE UZROK GUBITKA PRIRODE?

Gubitak i degradacija staništa, prekomerna eksploatacija, invazivne vrste, bolesti i klimatske promene predstavljaju najveće pretnje vrstama širom sveta. Glavni uzroci ovih pretnji su naši prehrambeni i energetski sistemi koji zahtevaju hitnu transformaciju.

Kako možemo da preokrenemo gubitak prirode?